Nếu đang chăm sóc con nhỏ, chắc hẳn bố mẹ nào cũng quan tâm đến màu phân của trẻ thải ra mỗi ngày. Màu phân của trẻ thực sự phản ánh nhiều điều về tình trạng tiêu hoá của bé. Kiểm tra phân của bé mỗi ngày là một trong những cách dễ dàng nhất giúp bố mẹ nhận biết nhanh các dấu hiệu cảnh báo về sức khỏe và có biện pháp xử lý kịp thời.
Tham khảo thêm: Ngọn khoai lang tốt cho tiêu hóa, ăn như thế nào là tốt.
1/ Màu phân nói lên điều gì về tình trạng sức khoẻ của trẻ?
Màu sắc và kết cấu phân của trẻ nhỏ có thể rất khác so với người trưởng thành. Do đó, các bậc phụ huynh, đặc biệt là những ai mới lần đầu làm bố mẹ, cần lưu ý để tránh hoang mang trong quá trình chăm sóc bé. Phân của bé bú mẹ sẽ khác với bé bú sữa công thức, và khi bé đến tuổi ăn dặm, màu sắc và hình dạng phân cũng sẽ thay đổi. Bố mẹ có thể sẽ rất ngạc nhiên khi biết rằng tất cả các trường hợp dưới đây đều có thể là những biểu hiện hoàn toàn bình thường
- Phân su lúc mới sinh: Đây là loại phân đầu tiên mà bé đi trong vài ngày đầu đời. Phân thường đặc, dính và có màu xanh đen như hắc ín, được tạo thành từ những chất mà bé đã nuốt khi còn trong bụng mẹ như nước ối, chất nhầy, lông tơ, protein, chất béo và dịch tiết đường ruột. Sau khi sinh, nếu bé đi ngoài phân su trong vòng 24-48 giờ thì được xem là bình thường và khỏe mạnh
- Phân bé bú mẹ: Phân của bé bú mẹ sẽ mềm lỏng, có hạt hơi lợn cợn, màu vàng mù tạt hoặc nâu. Bé có thể đi ngoài sau mỗi lần bú, nhưng cũng có những bé “ị” với tần suất ít hơn, khoảng 5-7 ngày mới đi một lần. Đây đều là những hiện tượng bình thường, chỉ cần bé không chướng bụng, quấy khóc và tăng cân đều thì bố mẹ vẫn có thể yên tâm
- Phân bé bú sữa ngoài: Nếu bú sữa ngoài, phân của bé sẽ đặc, có mùi nồng và sẫm màu. Phân có thể có màu vàng, rám nắng hoặc xanh lá tùy theo hàm lượng chất dinh dưỡng trong sữa, tuy nhiên độ đặc cũng chỉ nên giống như món bơ đậu phộng chứ không nên quá cứng
- Trẻ ăn dặm: Khi trẻ bắt đầu có chế độ ăn đa dạng hơn, phân sẽ bắt đầu đặc hơn (giống với kết cấu của đất sét), mang nhiều màu sắc khác nhau và mùi cũng gần giống với phân của người trưởng thành
2/ Tình trạng phân xấu cho thấy tiêu hoá của con trẻ có vấn đề
- Đi ngoài phân lỏng: Bé thỉnh thoảng đi tiêu phân lỏng là điều bình thường. Tuy nhiên, nếu phân lỏng như nước và tần suất tăng dần từ 3 lần trở lên trong ngày, rất có thể bé đang bị tiêu chảy và cần có phương pháp can thiệp phù hợp.
- Đi ngoài khó khăn, phân bé khô cứng: Đây là biểu hiện cho thấy bé có thể đang bị táo bón. Lúc này, tần suất đi ngoài của bé có thể giảm dưới 3 lần/tuần, kèm theo phân có kích thước lớn, khô cứng, vón cục, khiến bé đau căng bụng và gặp khó khăn khi đi ngoài.
Tham khảo thêm: 20 loại thực phẩm tốt cho hệ tiêu hóa của bạn
3/ Dấu hiệu màu phân “cảnh báo” mẹ nên đưa con trẻ đi khám
Khi theo dõi phân của bé, nếu thấy con có những biểu hiện sau, bạn nên đưa con đi khám càng sớm càng tốt.
- Bé vẫn đi phân đen dù đã qua nhiều ngày sau sinh
- Phân có màu trắng, xám nhạt
- Phân màu đỏ, có lẫn máu
- Phân có chất nhầy, mùi hôi
Trên thực tế, để hệ tiêu hóa hoạt động ổn định và bé đi phân đẹp, đạm sữa hàng ngày mà bé nạp vào cũng cần đạt chất lượng nhất định. Các phân tử đạm sữa mềm nhỏ, tự nhiên sẽ phù hợp hơn với hệ tiêu hóa còn non nớt của trẻ, giúp hạn chế được một số triệu chứng liên quan đến rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy, táo bón. Ngược lại, nếu đạm sữa bị biến tính do quá trình chế biến và bảo quản không hợp lý sẽ khiến bé khó hấp thu, biểu hiện bằng việc đi phân có mùi và màu lạ khác thường. Vì vậy, bố mẹ cần lưu ý để kịp thời phát hiện và có những điều chỉnh hợp lý trong chế độ dinh dưỡng.
4/ Hạn chế các vấn đề tiêu hóa ở trẻ như thế nào?
-Cung cấp cho con nguồn dinh dưỡng chất lượng
Để trẻ có một hệ tiêu hóa khỏe mạnh, mẹ cần đảm bảo cung cấp cho con nguồn dinh dưỡng chất lượng. Đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, nguồn thực phẩm phù hợp nhất đối với hệ tiêu hóa còn non nớt của con chính là sữa mẹ.
Không phải tự nhiên mà các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo mẹ nên cho trẻ bú mẹ hoàn toàn ít nhất trong 6 tháng đầu hoặc đến khi trẻ được 2 tuổi nếu có thể. Sữa mẹ không chỉ cung cấp đầy đủ các dưỡng chất quan trọng như chất béo, protein, carbohydrate, vitamin, khoáng chất, nước, mà đạm sữa mẹ còn mềm, nhỏ nên con rất dễ hấp thu và ít gặp các vấn đề tiêu hóa. Ngoài ra, sữa mẹ còn cung cấp một lượng lớn các vi khuẩn có lợi cho đường ruột và các chất xơ prebiotic giúp nuôi dưỡng các vi khuẩn “thân thiện” này để củng cố hệ vi sinh đường ruột cho bé.
Cũng chính vì lý do này mà trẻ bú mẹ thường dễ đi tiêu, phân mềm và ít mùi hơn, đồng thời cũng ít gặp phải các vấn đề đường ruột như tiêu chảy hay táo bón. Thành phần trong sữa mẹ còn có thể tự động điều chỉnh để phù hợp với từng giai đoạn phát triển của trẻ.
Trường hợp mẹ không đủ điều kiện cho con bú vì lý do sức khỏe hoặc sữa mẹ không đủ, mẹ có thể tham khảo ý kiến chuyên gia y tế để lựa chọn những giải pháp dinh dưỡng phù hợp cho con. Đặc biệt khi lựa chọn, mẹ nên ưu tiên các yếu tố liên quan đến đạm sữa. Nguyên nhân là bởi hệ tiêu hóa của bé vẫn chưa hoàn thiện, nếu công thức sữa có thành phần đạm đã qua xử lý nhiệt nhiều lần gây biến tính, khi đi vào dạ dày sẽ tạo thành các cục đông vón làm trẻ khó tiêu hóa và hấp thu.
Để hạn chế điều này, mẹ nên chọn các công thức sữa mát, chỉ qua xử lý nhiệt nhẹ một lần để giúp bảo toàn các phân tử sữa mềm, nhỏ, dễ tiêu cho đường ruột bé êm dịu, giảm tải các vấn đề liên quan đến rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy, táo bón, đầy hơi. Ngoài ra, công thức sữa cũng nên được bổ sung chất xơ GOS để tăng cường lợi khuẩn, qua đó bảo vệ sức khỏe đường ruột và nâng cao sức khỏe hệ tiêu hóa của bé.
-Xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp khi con đến tuổi ăn dặm
Khi đến tuổi ăn dặm, bé cần được bổ sung một thực đơn dinh dưỡng phong phú hơn. Bên cạnh việc cho con bú sữa, mẹ cũng nên:
- Cho bé tập làm quen với những thực phẩm đầu tiên như trái cây xay nhuyễn, rau xay nhuyễn hoặc thịt xay nhuyễn.
- Cho trẻ ăn các loại thức ăn cầm tay như bánh quy, mì ống, bánh mì nướng mềm, thịt xé nhỏ, những miếng rau hoặc trái cây mềm được cắt nhỏ… khi con được khoảng 8 tháng tuổi và biết ngồi vững.
- Nếu con có dấu hiệu táo bón, hãy cho bé uống nhiều nước, ăn nhiều ngũ cốc nguyên hạt hoặc các loại trái cây giàu chất xơ như mận, lê.
- Tiếp tục cho bé bú mẹ hoặc lựa chọn công thức sữa có đạm mềm, nhỏ, tự nhiên để giúp bé dễ làm quen với việc ăn dặm, hạn chế tình trạng rối loạn tiêu hóa do thay đổi chế độ dinh dưỡng, đồng thời giúp hệ tiêu hóa trẻ được phát triển một cách tốt nhất.
Màu sắc của phân phản ánh rất nhiều điều về sức khỏe của trẻ. Do đó, trong quá trình chăm sóc, đây là yếu tố mẹ cần đặc biệt lưu tâm và theo dõi mỗi ngày. Nếu thấy con đi ngoài phân lỏng hoặc gặp khó khăn do phân khô cứng, mẹ hãy xem lại chế độ ăn của con, đặc biệt là nguồn sữa đang cho bé bú, nhất là với các bé đang dùng sữa ngoài để điều chỉnh cho phù hợp.
