Tiểu đường thai kỳ là gì? biến chứng,dấu hiệu và cách phòng tránh

mẹ bầu có thể cần ăn nhiều hơn khi mang thai.

Tiểu đường thai kỳ là một tình trạng khá phổ biến ở phụ nữ mang thai và có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của thai nhi. Nhiều bà bầu băn khoăn không biết tình trạng này có nguy hiểm không và làm thế nào để nhận biết nó. Hãy cùng tìm hiểu thêm!

Nghiên cứu của Bangladesh chỉ ra rằng, mướp đắng có chứa các hợp chất giúp kiểm soát lượng đường trong máu và giảm mức độ lipid (chất béo) trong máu.
Mướp đắng tốt cho người bệnh tiểu đường nhưng không nên ăn quá nhiều, chỉ nên ăn một đến hai lần trong một tuần và nên ăn vào buổi sáng.
Tiểu đường thai kỳ là gì?

Tiểu đường thai kỳ là tình trạng rối loạn chuyển hóa insulin ở phụ nữ mang thai, thường xuất hiện từ tuần thai thứ 24. Nghiên cứu cho thấy khoảng 30% thai phụ mắc tiểu đường trong thời kỳ mang thai. Tuy nhiên, phần lớn các trường hợp sẽ tự khỏi sau khi sinh khoảng 2 – 3 tháng.

Nguyên nhân chủ yếu của bệnh là do sự thay đổi hormone trong thai kỳ, dẫn đến rối loạn chu trình chuyển hóa đường của insulin. Khi mang thai, cơ thể mẹ cần cung cấp đủ năng lượng cho thai nhi, dẫn đến tình trạng kháng insulin. Đến khoảng tam cá nguyệt thứ hai, nhu cầu năng lượng của thai nhi tăng cao có thể làm tình trạng kháng insulin trở nên nghiêm trọng hơn. Đặc biệt, chế độ ăn nhiều đồ ngọt có thể làm tình trạng này nặng thêm. Lượng đường trong máu tăng cao vượt ngưỡng bình thường gây ra tiểu đường thai kỳ.

Tiểu đường thai kỳ

Các chỉ số cho thấy mẹ bầu mắc tiểu đường thai kỳ bao gồm:

– Glucose trong máu lúc đói cao hơn 92 mg/dl.
– Đường trong máu vượt quá 180 mg/dl 1 giờ sau khi ăn.
– Glucose trong máu sau ăn 2 giờ vượt quá 150 mg/dl.

Tham khảo thêm: Ngô bao tử giàu vitamin, chống oxy hoá, tốt cho người bị tiểu đường

Tại sao mẹ bầu lại bị tiểu đường? 

Như đã đề cập, tiểu đường thai kỳ chủ yếu xảy ra do sự thay đổi hormone và tình trạng kháng insulin trong thai kỳ dẫn đến lượng đường trong máu tăng cao. Ngoài cơ chế tự nhiên của cơ thể, bệnh lý này cũng có nguy cơ cao hơn ở những đối tượng mẹ bầu sau:

  • Phụ nữ trên 35 tuổi
  • Thừa cân hoặc béo phì trước khi mang thai và không kiểm soát được cân nặng trong thai kỳ
  • Tiền sử gia đình có người mắc bệnh tiểu đường
  • Đã từng bị tiểu đường thai kỳ trong các lần mang thai trước
  • Có tiền sử sinh con nặng trên 4 kg, thai lưu, sảy thai tự nhiên, v.v.
  • Tiểu đường thai kỳ có thể liên quan đến hội chứng buồng trứng đa nang

Tham khảo thêm: Người bệnh tiểu đường dùng mướp đắng thế nào hiệu quả nhất?

Những dấu hiệu cảnh báo tiểu đường thai kỳ ở mẹ bầu

Tiểu đường thai kỳ thường phát triển âm thầm và các dấu hiệu của bệnh dễ bị nhầm lẫn với triệu chứng ốm nghén. Dưới đây là 5 dấu hiệu cơ bản mà các bà bầu nên chú ý:

Dấu hiệu 1: Khát nước nhiều

Như những người mắc tiểu đường, thai phụ bị tiểu đường thai kỳ thường cảm thấy khát nước, đặc biệt là vào ban đêm. Nguyên nhân là do lượng đường trong máu quá cao, buộc cơ thể phải phân tách nước để làm loãng máu và giảm lượng glucose dư thừa. Quá trình này khiến các tế bào “khát” và cần nhiều nước hơn để bù đắp lượng thiếu hụt. Tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp tạm thời để cơ thể hạn chế tác động của lượng đường cao.

Ngoài khát nước, mẹ bầu cũng có thể cảm thấy cần đi tiểu thường xuyên hơn và lượng nước tiểu cũng nhiều hơn bình thường. Nước tiểu có thể có màu kéo kiến do hòa tan đường.

Dấu hiệu 2: Vết thương và vết bầm tím lâu lành

Người bị tiểu đường, bao gồm cả mẹ bầu mắc tiểu đường thai kỳ, thường có hệ thống miễn dịch yếu do chức năng của tế bào bạch cầu bị suy giảm khi đường huyết tăng cao. Hơn nữa, tình trạng giảm khả năng tuần hoàn máu cũng có thể dẫn đến việc vết thương và vết bầm tím lâu lành hơn, và có nguy cơ mắc chứng xơ vữa động mạch.

Dấu hiệu 3: Thị lực giảm đột ngột

Lượng đường trong máu tăng cao có thể làm sưng thủy tinh thể, dẫn đến tình trạng mờ mắt và tầm nhìn bị hạn chế. Thường thì tình trạng mờ mắt chỉ kéo dài trong thời gian ngắn, nhưng một số mẹ bầu có thể cảm thấy hiện tượng này kéo dài cho đến khi sinh xong. Mờ mắt kèm theo đau đầu có thể khiến thai phụ nhầm lẫn với mệt mỏi do ốm nghén.

Dấu hiệu 4: Mệt mỏi kéo dài

Mệt mỏi là triệu chứng phổ biến ở mẹ bầu mắc tiểu đường thai kỳ. Trong thời gian mang thai, sự mệt mỏi thường gia tăng, đặc biệt ở những mẹ có rối loạn insulin. Nguyên nhân là do các tế bào cơ không nhận đủ đường và phải phân tách nước để hòa tan đường trong máu, dẫn đến thiếu năng lượng. Điều này giải thích tại sao mẹ cảm thấy chân tay rã rời và dễ buồn ngủ.

Dấu hiệu 5: Viêm nhiễm vùng kín

Nhiều mẹ bầu mắc tiểu đường thai kỳ thường gặp tình trạng viêm nhiễm vùng kín kéo dài. Dù đã vệ sinh vùng kín sạch sẽ và không quan hệ tình dục, các mẹ vẫn có thể bị viêm nhiễm. Nguyên nhân chính là do hệ miễn dịch bị suy giảm, dẫn đến việc các vi khuẩn có lợi trong vùng kín không còn hoạt động hiệu quả. Điều này tạo điều kiện cho vi khuẩn và nấm gây hại xâm nhập và gây bệnh. Các triệu chứng thường gặp bao gồm ngứa rát, cảm giác nóng ran ở vùng nhạy cảm, và dịch âm đạo có mùi bất thường.

Tham khảo thêm; Mẹ bầu dùng bao nhiêu năng lượng khi mang thai? có cần phải ” ăn cho 2 người”

Biến chứng của tiểu đường thai kỳ.

Tiểu đường thai kỳ có thể ảnh hưởng đến cả mẹ và bé. Các nguy cơ bao gồm

mẹ bầu có thể cần ăn nhiều hơn khi mang thai.
“Người mẹ mang thai còn sử dụng dinh dưỡng bổ sung để tạo thêm máu, sản xuất nước ối và phát triển nhau thai cũng như đáp ứng nhu cầu của một hoặc đôi khi nhiều em bé”.
Đối với mẹ
  • Tiểu đường thai kỳ có thể dẫn đến tiền sản giật và tăng huyết áp trong thai kỳ do lượng đường trong máu yêu cầu hệ tuần hoàn làm việc quá sức. Điều này làm tăng nguy cơ các biến chứng sản khoa nghiêm trọng như tắc mạch ối, rối loạn đông máu, và băng huyết sau sinh.
  • Gia tăng nguy cơ sinh non và sảy thai tự nhiên.
  • Dễ bị nhiễm khuẩn đường tiết niệu và viêm phần phụ do sự xâm nhập của vi khuẩn.
  • Có nguy cơ cao mắc bệnh đái tháo đường trong tương lai: Theo thống kê y tế, khoảng 12-17% phụ nữ trên 50 tuổi từng bị tiểu đường thai kỳ sẽ phát triển tiểu đường týp 2.
Em bé có thể đối mặt với nhiều nguy cơ như sau:
  • Thai to: Lượng đường trong máu của mẹ quá cao có thể khiến em bé phát triển quá nhanh. Khoảng 73% trẻ sơ sinh nặng trên 4 kg là do mẹ mắc tiểu đường thai kỳ. Thai to làm tăng nguy cơ khó sinh, phải sinh mổ, và nguy cơ ngộp thai.
  • Sinh non: Tiểu đường thai kỳ có thể làm tăng nguy cơ sinh non hoặc sảy thai do kích thích các cơn co tử cung. Mẹ bầu có thể được chỉ định sinh mổ sớm nếu thai quá lớn gây nguy hiểm.
  • Khó thở: Trẻ sinh non từ mẹ bị tiểu đường thai kỳ có thể gặp hội chứng suy hô hấp, gây khó thở.
  • Hạ đường huyết sơ sinh: Em bé có thể có lượng đường trong máu thấp ngay sau khi sinh. Những đợt hạ đường huyết nghiêm trọng có thể gây co giật ở trẻ.
  • Béo phì và tiểu đường loại 2: Trẻ sinh ra từ mẹ bị tiểu đường thai kỳ có nguy cơ cao mắc bệnh béo phì và tiểu đường týp 2 khi lớn lên.
  • Thai chết lưu: Nếu tiểu đường thai kỳ không được điều trị đúng cách, có thể dẫn đến thai chết lưu.

Tham khảo thêm: Những việc cần làm trước khi mang thai, bạn đã chuẩn bị được những gì?

Điều trị tiểu đường thai kỳ như nào? Có ảnh hưởng em bé không?

Tiểu đường thai kỳ thường sẽ tự khỏi sau khoảng 3 – 4 tháng sau khi sinh. Tuy nhiên, để bảo vệ sức khỏe của mẹ và thai nhi, các bà bầu cần thực hiện các biện pháp để giảm nguy cơ biến chứng, bao gồm:

  • Xây dựng chế độ ăn uống hợp lý: Giảm lượng đường, tăng cường vitamin, bổ sung đạm và chia nhỏ bữa ăn. Đây là cách hiệu quả nhất để kiểm soát lượng đường trong cơ thể. Ngoài ra, mẹ bầu cũng cần kiểm soát lượng calo hàng ngày, không vượt quá 2200 kcal (với người bị béo phì, con số này nên giảm xuống còn 1800 kcal).
  • Tập thể dục nhẹ nhàng hàng ngày: Vận động giúp cải thiện tuần hoàn máu, kiểm soát glucose và hỗ trợ tiêu hóa, đồng thời giảm các triệu chứng ốm nghén.
  • Sử dụng thuốc hoặc tiêm insulin: Bác sĩ có thể chỉ định insulin dạng tiêm để giảm tình trạng kháng hormone nếu các biện pháp ăn uống và tập luyện không đạt hiệu quả.

Bên cạnh các biện pháp trên, mẹ bầu cần kiểm tra đường huyết thường xuyên và theo dõi sự phát triển của thai nhi một cách cẩn thận để giảm thiểu nguy cơ biến chứng.

Làm thế nào để phòng tránh tiểu đường thai kỳ?

Tiểu đường thai kỳ khó có thể phòng tránh hoàn toàn do liên quan đến sự thay đổi hormone và nội tiết trong cơ thể. Tuy nhiên, nguy cơ mắc bệnh có thể được kiểm soát tốt hơn thông qua chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh. Các bác sĩ khuyến cáo rằng, trước và trong thời gian mang thai, chị em nên:

  • Chọn thực phẩm có lợi: Ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ và các loại trái cây nhiều nước. Sử dụng ngũ cốc nguyên hạt để giảm tiêu thụ tinh bột nhưng vẫn cung cấp đầy đủ dinh dưỡng.
  • Tập thể dục nhẹ nhàng và thường xuyên: Đối với những người có ý định mang thai, cần kiểm soát cân nặng hiệu quả và tránh thừa cân quá mức.
  • Hạn chế tăng cân quá mức trong thai kỳ: Sử dụng thực phẩm lành mạnh và đầy đủ chất dinh dưỡng tốt cho bà bầu để kiểm soát cân nặng.
  • Khám thai định kỳ và làm các xét nghiệm cần thiết: Thực hiện các xét nghiệm và siêu âm theo chỉ định để tầm soát bệnh lý và theo dõi tình trạng sức khỏe một cách tối ưu.
Thực phẩm nên và không nên sử dụng khi bị tiểu đường thai kỳ
1.Thực phẩm nên ăn cho thai phụ bị tiểu đường thai kỳ

Mẹ bầu nên chú trọng vào một chế độ ăn gồm các thực phẩm có lợi sau đây:

  • Thịt nạc, đậu hũ, sữa chua: Chọn các loại sữa ít béo/không béo và không đường để cung cấp protein và canxi mà không làm tăng lượng đường trong máu.
  • Các loại hạt đậu đỗ, gạo lứt: Ưu tiên trái cây ít ngọt và rau củ quả để cung cấp chất xơ và vitamin mà không làm tăng lượng đường trong máu.
  • Chia nhỏ các bữa ăn trong ngày: Bao gồm 3 bữa chính và 1-2 bữa phụ để kiểm soát lượng đường trong máu, tránh tăng đường máu quá cao sau khi ăn và ngăn ngừa đường máu hạ thấp trước bữa ăn.

Tham khảo thêm:Bà bầu ăn bún được không, 3 nhóm người cần hạn chế ăn bún. 

2.Thực phẩm nên tránh đối với thai phụ bị tiểu đường thai kỳ

Mẹ bầu nên lưu ý tránh các loại thực phẩm sau để kiểm soát lượng đường huyết:

  • Thực phẩm dễ tăng đường huyết: Bao gồm bánh kẹo, kem, chè, và trái cây quá ngọt.
  • Thức ăn quá mặn và thực phẩm chế biến sẵn: Tránh nấu thức ăn quá mặn và không ăn thực phẩm đóng hộp hay chế biến sẵn.
  • Đồ ăn chiên xào nhiều dầu mỡ: Hạn chế các thực phẩm có nhiều chất béo và đồ ăn chiên xào.
  • Nước ngọt và đồ uống có ga: Giảm thiểu sử dụng nước ngọt, đồ uống có ga, và các chất kích thích.

Tham khảo thêm: Xem màu phân của trẻ, mẹ biết được sức khoẻ tiêu hóa của con?

Tiểu đường thai kỳ là một tình trạng phổ biến nhưng có thể được quản lý hiệu quả với sự chăm sóc và chú ý đúng mức. Mặc dù không thể hoàn toàn phòng tránh, việc thực hiện một chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên, và theo dõi sức khỏe định kỳ có thể giúp kiểm soát nguy cơ và giảm thiểu các biến chứng. Điều quan trọng là mẹ bầu cần hợp tác chặt chẽ với bác sĩ, tuân thủ các chỉ định điều trị và kiểm tra thường xuyên để đảm bảo sức khỏe tốt nhất cho cả mẹ và bé. Với sự chăm sóc đúng cách, tiểu đường thai kỳ có thể được quản lý hiệu quả, giúp thai kỳ diễn ra suôn sẻ và bảo vệ sức khỏe của mẹ và thai nhi.