Tắc tia sữa là hiện tượng tắc nghẽn dòng sữa tại một phần của vú, núm vú hoặc trong hệ thống ống dẫn sữa, có thể dẫn đến viêm vú và áp xe vú.
Tình trạng này thường xuất hiện thường xuyên nhất trong 6-8 tuần đầu sau khi sinh nhưng cũng có thể xảy ra bất kỳ lúc nào trong quá trình cho con bú. Chế độ ăn ảnh hưởng đáng kể đến khả năng tiết sữa và chất lượng sữa mẹ, do đó, để tránh tắc tia sữa, người mẹ cần cho bé bú sớm và liên tục theo nhu cầu, cũng cần tránh căng thẳng và lo lắng.
Một yếu tố quan trọng khác là chế độ ăn dinh dưỡng của người mẹ, nên đảm bảo cung cấp đủ chất dinh dưỡng và không nên kiêng khem quá mức.

Tắc tia sữa là hiện tượng tắc nghẽn dòng sữa tại một phần của vú, núm vú hoặc trong hệ thống ống dẫn sữa, có thể dẫn đến viêm vú và áp xe vú.
Tình trạng này thường xuất hiện thường xuyên nhất trong 6-8 tuần đầu sau khi sinh nhưng cũng có thể xảy ra bất kỳ lúc nào trong quá trình cho con bú. Chế độ ăn ảnh hưởng đáng kể đến khả năng tiết sữa và chất lượng sữa mẹ, do đó, để tránh tắc tia sữa, người mẹ cần cho bé bú sớm và liên tục theo nhu cầu, cũng cần tránh căng thẳng và lo lắng. Một yếu tố quan trọng khác là chế độ ăn dinh dưỡng của người mẹ, nên đảm bảo cung cấp đủ chất dinh dưỡng và không nên kiêng khem quá mức.
2. Các dưỡng chất thiết yếu cho phụ nữ bị tắc tia sữa
Để hỗ trợ điều trị và phòng ngừa tắc tia sữa, phụ nữ cần bổ sung đầy đủ các dưỡng chất thiết yếu sau:
Nước
đóng vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất sữa mẹ và hỗ trợ cơ thể loại bỏ độc tố. Bà mẹ đang cho con bú nên duy trì việc uống từ 2,5 đến 3 lít nước mỗi ngày. Việc duy trì lượng nước đủ mỗi ngày không chỉ tốt cho sản xuất sữa mẹ mà còn giúp giảm nguy cơ tắc tia sữa sau sinh. Để đảm bảo nguồn sữa luôn đầy đặn, trước khi cho bé bú, nên uống một cốc nước ấm. Nên ưu tiên uống nước lọc, nước trái cây tươi, và canh rau để bổ sung đủ nước và chất dinh dưỡng cho cả mẹ và bé.
Chất xơ
chứa trong rau củ và trái cây giúp cải thiện chức năng tiêu hóa, ngăn ngừa táo bón và hỗ trợ quá trình đào thải độc tố khỏi cơ thể. Mẹ đang cho con bú nên tăng cường ăn những thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt.
Các thực phẩm giàu chất xơ tốt cho sức khỏe và sữa mẹ bao gồm rau bồ công anh, rau bina, bông cải xanh, cải xoăn, súp lơ xanh, trái táo, chuối, cam, lê, bưởi, đu đủ, yến mạch, gạo lứt và bánh mì nguyên cám.
Vitamin và khoáng chất đóng vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất sữa mẹ và duy trì sức khỏe của cả mẹ và bé. Phụ nữ đang cho con bú cần bổ sung đầy đủ các vitamin và khoáng chất như vitamin A, C, D, E, canxi và sắt.
Các thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất tốt cho sữa mẹ và hỗ trợ khi gặp tình trạng tắc tia sữa bao gồm:
– Vitamin A: Cà rốt, khoai lang, bí đỏ…
– Vitamin C: Cam, quýt, bưởi, ớt chuông…
– Vitamin D: Cá hồi, sữa, trứng…
– Vitamin E: Hạnh nhân, bơ, dầu ô liu…
– Canxi: Sữa, sữa chua, phô mai…
– Sắt: Thịt bò, thịt gà, cá, rau bina…
Chất béo tốtcó lợi cho sức khỏe giúp cơ thể mẹ hấp thụ vitamin và khoáng chất tốt hơn, đồng thời cũng hỗ trợ cho sự phát triển trí não của bé. Mẹ nên bổ sung chất béo tốt từ các thực phẩm như quả bơ, cá hồi, hạt chia, dầu ô liu…
Protein
cũng rất quan trọng đối với sức khỏe của mẹ và bé. Mẹ nên ăn đủ protein từ thực phẩm như thịt nạc, cá, trứng, sữa chua và các loại đậu. Đây là những nguồn protein có chất lượng cao và cần thiết cho quá trình phát triển và duy trì sức khỏe của cả mẹ và bé.
Lưu ý:
Bổ sung đầy đủ các dưỡng chất thiết yếu sẽ giúp mẹ nhanh khỏi tắc tia sữa, đồng thời giúp mẹ có đủ sữa cho bé bú, đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé. Nên ăn những thức ăn lành mạnh mà mình cảm thấy thèm ăn. Ngoài ra, cần hạn chế ăn thức ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ. Tránh ăn thức ăn lạnh. Nghỉ ngơi đầy đủ.
Tham khảo thêm: Các nhóm thực phẩm phát triển chiều cao cho trẻ
3. Thực phẩm nên ăn và nên tránh khi bị tắc tia sữa
a.Thực phẩm nên ăn khi tắc tia sữa
Rau bồ công anh:
Là một nguồn dồi dào vitamin, khoáng chất và chất chống oxi hóa có ích cho sức khỏe, gồm vitamin A, C, K, sắt, kali và canxi. Rau bồ công anh cũng là một nguồn chất xơ tốt. Bạn có thể chế biến rau bồ công anh bằng cách luộc hoặc nấu thành canh.
Măng tây:
Ngoài việc giàu chất xơ, vitamin A và K, măng tây còn được biết đến với khả năng kích thích hoạt động của hormone tuyến sữa ở các bà mẹ đang cho con bú. Điều này giúp tăng sản xuất sữa mẹ và cung cấp đầy đủ dưỡng chất cho sự phát triển của trẻ nhỏ.
Cà rốt: Cà rốt là một loại rau củ phổ biến, giàu vitamin A, beta-carotene, vitamin C, kali, chất xơ và các chất chống oxi hóa khác. Những dưỡng chất này không chỉ tốt cho sức khỏe tổng thể mà còn hỗ trợ phòng và điều trị tắc tia sữa ở phụ nữ sau khi sinh. Bạn có thể sử dụng cà rốt để nấu canh, nấu cháo hoặc uống nước ép.
Đu đủ:
Đu đủ xanh thường được sử dụng trong các món canh, cháo hoặc xay thành sinh tố. Loại quả này chứa nhiều protein, chất béo và các loại vitamin A, B, C, D, E… có lợi cho sức khỏe tổng thể và hỗ trợ sản xuất sữa mẹ.
Canh gà:
Món canh gà không chỉ giàu chất dinh dưỡng, dễ tiêu hóa mà còn giúp bồi bổ cơ thể và tăng cường sức đề kháng. Nước dùng từ gà cũng có tác dụng kích thích sản xuất sữa mẹ. Bạn có thể nấu canh gà kết hợp với các loại rau củ và quả khác như cà rốt, khoai lang, nấm…
Cháo yến mạch:
Món cháo yến mạch là nguồn cung cấp chất xơ, protein và vitamin, giúp mẹ cảm thấy no lâu và nâng cao năng lượng cho cơ thể. Yến mạch cũng có hiệu quả lợi sữa, giúp mẹ tăng sản xuất sữa. Bạn có thể chế biến cháo yến mạch bằng cách nấu với sữa, kết hợp với trái cây hoặc các loại hạt dinh dưỡng để tăng cường giá trị dinh dưỡng.
Sữa chua:
Là nguồn cung cấp lợi khuẩn dồi dào, giúp cải thiện hệ tiêu hóa và tăng cường hệ miễn dịch cho mẹ. Sữa chua cũng chứa nhiều vitamin và khoáng chất quan trọng cho cả mẹ và bé. Nên chọn sữa chua tự nhiên, không có đường để bảo đảm sức khỏe tốt nhất.
Trứng gà:
Trứng gà là thực phẩm giàu protein, vitamin và khoáng chất, giúp mẹ phục hồi nhanh chóng sau khi sinh. Ngoài ra, trứng gà cũng có hiệu quả lợi sữa, giúp mẹ tăng sản xuất sữa. Bạn có thể chế biến trứng thành nhiều món ăn khác nhau như trứng luộc, trứng rán, trứng ốp la…
Cá hồi:
Cá hồi là thực phẩm giàu protein, omega-3, vitamin D, tốt cho quá trình phục hồi sức khỏe sau sinh và hỗ trợ phát triển trí não cho bé. Omega-3 cũng có tác dụng lợi sữa, giúp mẹ tăng sản xuất sữa. Cá hồi có thể được chế biến thành nhiều món ăn ngon như cá hồi nướng, cá hồi kho, cá hồi sốt me…
Hạnh nhân:
Là nguồn cung cấp protein, chất béo tốt, vitamin và khoáng chất, giúp mẹ cảm thấy no lâu và cung cấp năng lượng cho cơ thể. Hạnh nhân cũng có hiệu quả lợi sữa, giúp mẹ tăng sản xuất sữa. Bạn có thể ăn hạnh nhân trực tiếp hoặc thêm vào các món ăn như sữa chua, salad, hay sữa hạt.
Tham khảo thêm: Loại bỏ thói quen xấu của trẻ giúp con trưởng thành
b.Thực phẩm nên tránh ăn khi bị tắc tia sữa
Ngoài việc biết những thực phẩm nào cần ăn khi bị tắc tia sữa, người mẹ cũng cần tìm hiểu những thực phẩm nên kiêng khi gặp tình trạng này để giảm nguy cơ tắc tia sữa nghiêm trọng hơn và tránh mất sữa hoàn toàn sau khi điều trị.

Thức ăn cay, nóng và nhiều dầu mỡ
Các món ăn chứa nhiều gia vị cay, nhiệt độ cao và dầu mỡ có thể làm tăng cảm giác nóng trong cơ thể, dẫn đến tình trạng tắc tia sữa trở nên nghiêm trọng hơn. Thường xuyên tiêu thụ thực phẩm cay nóng và có nhiều dầu mỡ có thể gây tắc tia sữa do sữa bị vón cục, tăng nguy cơ tắc tia sữa.
Thực phẩm chế biến sẵn
Thực phẩm chế biến sẵn thường giàu muối, đường và chất béo không tốt cho sức khỏe. Các sản phẩm như mì gói, đồ hộp, xúc xích… ít chứa dinh dưỡng và nếu sử dụng thường xuyên có thể làm giảm khả năng tiết sữa, dẫn đến mất sữa hoặc giảm lượng sữa.
Măng tươi, măng khô, măng chua
Măng chứa cyanide, chất độc hại, nếu tiêu thụ trong thời gian đang cho con bú có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và nguồn sữa của mẹ, gây tắc tia sữa.
Rượu bia, cà phê, đồ uống chứa caffeine
Các loại đồ uống này giảm lượng sữa mẹ và ảnh hưởng đến chất lượng sữa. Uống rượu bia thường xuyên có thể làm mất nước trong cơ thể, khiến sữa mẹ đặc hơn và dễ gây tắc tia sữa, làm tăng nguy cơ tắc tia sữa nghiêm trọng và dẫn đến mất sữa. Mẹ cần hạn chế tiêu thụ cà phê và các đồ uống chứa caffeine như trà, nước ngọt, nước tăng lực…
C/Cách phòng tắc tia sữa
Có nhiều nguyên nhân gây tắc tia sữa ở phụ nữ đang cho con bú:
Sữa non đặc sau khi sinh: Sữa non dày và đặc có thể gây tắc tia sữa.
Sữa mẹ dư thừa :Sữa mẹ dư thừa trong ngực do bé không bú hết hoặc mẹ không hút phần sữa thừa sau khi bé đã bú no có thể dẫn đến tắc nghẽn.
Ít hút sữa hoặc hút không đủ: Việc ít hút sữa hoặc hút không hết cũng là nguyên nhân gây tắc tia sữa.
Máy hút yếu: Sử dụng máy hút yếu, không thể hút hết sữa ra ngoài cũng góp phần tạo điều kiện cho tắc tia sữa.
Áo ngực chật, áo bó, địu bé: Sử dụng áo ngực quá chật, áo bó hoặc mang địu bé trước ngực có thể gây tắc tia sữa.
Tư thế ngủ và tập luyện thể thao: Nằm sấp khi ngủ và tập luyện thể thao cũng có thể tạo ra áp lực đối với tia sữa, gây tắc tia.
Không cho bé bú thường xuyên: Không cho bé bú đều đặn hoặc không hút sữa đủ trong khoảng thời gian 5 giờ đến 1 ngày cũng có thể gây tắc tia sữa.
Căng thẳng: Tình trạng căng thẳng có thể làm chậm quá trình sản sinh hormone oxytocin, cần thiết để kích thích vú tiết sữa.
Bé không ngậm đúng cách: Nếu bé không ngậm bắt vú mẹ đúng cách, sẽ không hút hết lượng sữa mẹ sản xuất ra, dẫn đến tắc tia sữa.
Hiểu rõ nguyên nhân cụ thể sẽ giúp mẹ xử lý tốt vấn đề và phòng ngừa tình trạng tắc tia sữa.
Khám Phá Chuyên Mục