Khuyến khích con nêu chính kiến bày tỏ quan điểm, trẻ tự tin hơn.

1/ Không bao bọc trẻ

Nuôi dưỡng thói quen tốt cho con là một nhiệm vụ vô cùng khó khăn, đòi hỏi nhiều thời gian và công sức của phụ huynh. Tuy nhiên, có những tính cách dễ hình thành ở trẻ và sẽ khó từ bỏ nếu không được người lớn chú ý hoặc thường xuyên làm thay.

Tham khảo thêm: 2 tính cách của cha khiến con lớn lên trong sợ hãi, tự ti khó thay đổi.

Khi đưa con đi chơi, mẹ hỏi con muốn đi đâu, nhiều bé thẳng thừng trả lời cho qua chuyện rằng “đi đâu cũng được ạ.” Đến bữa ăn, khi được hỏi muốn ăn gì, không ít bé lại ậm ừ “con ăn gì cũng được.” Khi được bảo đưa ra ý tưởng, con nói “sao cũng được” hoặc “con không có ý kiến.” Sau này, khi lớn lên, trẻ không cần suy nghĩ mà mặc định sẵn những câu trả lời như “đồng ý” hoặc “nhất trí.”

Những câu nói và hành động tưởng như vô thức này thực tế đang hình thành thói quen không có chính kiến, ba phải ở trẻ.

Hiện nay, nhiều phụ huynh than phiền rằng: “Chúng tôi thấy rất khó khăn vì nhiều lúc chẳng biết bọn trẻ muốn gì.” Nhiều trẻ chọn cách im lặng khi gặp vấn đề, hoặc không dám nói cho bố mẹ biết để tìm hướng giải quyết hợp lý. Vì vậy, người lớn sẽ không hiểu được con mình có đang chịu những tổn thương về tinh thần hoặc thể chất, hay con mình đang thực sự gặp phải vấn đề gì.

Chuyên gia tâm lý Lê Thị Lan Anh cho rằng, trẻ em từ 3 – 6 tuổi hoàn toàn có khả năng tư duy độc lập, và đây cũng là giai đoạn quan trọng để hình thành tính cách của trẻ. Nếu trong khoảng thời gian này, cha mẹ vẫn cứ thay con sắp xếp mọi thứ và không lắng nghe ý kiến của con, trẻ sẽ dần mất đi chủ kiến, không thể hình thành tư duy độc lập. Điều này sẽ khiến trẻ sau này kém khả năng tự lập và không tự tin vào những việc mình làm.

Do vậy, cha mẹ cần hướng dẫn và cho trẻ cơ hội luyện tập, từng bước nhận thức đúng và sai trong hành vi của mình thông qua sự đánh giá của người lớn. Cha mẹ nên tăng cường năng lực phân biệt đúng – sai, tốt – xấu cho trẻ thông qua các câu chuyện, bộ phim thiếu nhi, và thường xuyên đưa ra các tình huống để trẻ lựa chọn, từ đó để trẻ nói ra cảm nghĩ của mình.

Tình trạng cha mẹ thay con quyết định hoặc bắt con làm theo sự sắp xếp của mình xảy ra rất nhiều, mục đích vì người lớn lo lắng, muốn con có được những điều tốt nhất hoặc thậm chí tự cho rằng bản thân mình là đúng.

Tuy nhiên, dưới sự bảo bọc quá kỹ của cha mẹ, sự phát triển của trẻ sẽ bị hạn chế, khiến trẻ thiếu tính tự lập và quyết đoán trong cuộc sống, đồng thời không dám tự tin nói ra suy nghĩ của mình.

Nhiều việc bố mẹ làm thay cho con mà không cần hỏi ý kiến. Dần dần, bé sẽ có suy nghĩ “Bố mẹ muốn thế nào thì cứ làm theo thế, dù sao ý kiến của mình cũng không ai nghe.”

2/ Hãy để con thoải mái giúp trẻ tự tin

Theo chuyên gia Lan Anh, một nguyên tắc mà bố mẹ cần lưu tâm và thực hiện nghiêm túc là khắc phục tính ỷ lại của trẻ. Cần sớm cho trẻ luyện tập các kỹ năng cơ bản trong cuộc sống như tự mặc quần áo, lau bàn, rửa tay, quét nhà… Nếu trẻ làm chưa tốt, cha mẹ không nên la mắng mà hãy hướng dẫn và khuyến khích trẻ làm lại cho tốt hơn.

Để con trẻ nói lên được những suy nghĩ của bản thân, người lớn cần để chúng cảm thấy “thích” được tâm sự và thoải mái về tâm lý. Bố mẹ nên lắng nghe con với thái độ chăm chú và biểu thị đồng tình, có thể chỉ là những cái gật đầu hay những lời nói đệm như: “Thế à”, “Ừ, con nói tiếp đi”… Những cử chỉ nhỏ này sẽ giúp con cảm thấy tự tin hơn và tin rằng bố mẹ đang quan tâm đến vấn đề của mình.

Trong cuộc sống, có rất nhiều tình huống cần con đưa ra sự lựa chọn, từ đó giúp bé trở nên tự lập và tự tin hơn khi đưa ra ý kiến cá nhân mà không “ba phải.” Dần dần, bé sẽ hình thành được thói quen để nói ra suy nghĩ và điều mình mong muốn.

Với mỗi hoạt động thường ngày, bố mẹ có thể dùng những câu hỏi để cho bé chọn, ví dụ như: “Con muốn ăn bánh mì hay bún cho bữa sáng?”, “Hôm nay đi học con muốn mặc áo màu gì?”, “Muốn nghe câu chuyện nào trước khi đi ngủ?”…

Tham khảo thêm: Con cái thừa hưởng trí thông minh từ bố hay mẹ?

Việc cho con nói ra sự lựa chọn của mình giúp bé vừa thực hành được khả năng diễn đạt mong muốn, vừa tạo cơ hội để bố mẹ hiểu được lý do mà con lựa chọn để nắm được sở thích cũng như những điều bé muốn. Điều này góp phần tạo mối tương tác hiệu quả hơn giữa bố mẹ và con, hạn chế sự ngại ngùng giữa các thế hệ và giúp trẻ tự tin trong cuộc sống sau này.

Khi điều chỉnh thói quen xấu của con, cha mẹ cần có thái độ đúng đắn và rõ ràng về bất kỳ hành vi hay suy nghĩ nào của con. Cha mẹ cần khuyến khích trẻ đưa ra các giải pháp, sau đó cùng trẻ bàn bạc, phân tích ưu và nhược điểm của từng giải pháp mà trẻ đưa ra. Cuối cùng, hãy để trẻ tự lựa chọn giải pháp để giải quyết vấn đề.

“Khi con làm được một điều gì đó, cha mẹ hãy nhận xét và giải thích rõ ràng để trẻ nhận biết đúng – sai và rút kinh nghiệm cho bản thân. Lời nhận xét của cha mẹ nhằm mục đích giúp trẻ trở nên tiến bộ hơn, chứ không phải là phán xét, do vậy, những lời nhận xét cần mang tính cổ vũ trẻ”, chuyên gia Lan Anh lưu ý.