Có những đứa trẻ chọn rời khỏi ngôi nhà của mình khi còn rất sớm – không phải vì chúng ích kỷ hay ham chơi, mà vì đó là cách duy nhất để tìm lấy sự bình yên trong tâm hồn.
Bên dưới vẻ ngoài “bất cần” ấy đôi khi là nỗi cô đơn kéo dài, là cảm giác không được lắng nghe, không được thấu hiểu trong chính tổ ấm của mình. Vấn đề không chỉ đến từ tuổi trẻ bồng bột, mà còn từ những vết nứt âm thầm giữa cha mẹ và con cái – nơi mà yêu thương đôi khi bị che lấp bởi sự kiểm soát và khoảng cách thế hệ. hãy cùng Cha Mẹ Yêu Con tìm hiểu qua bài viết sau
Khi “nhà” không còn là chốn để trở về
Có những gia đình nhìn qua tưởng như rất bình thường: bố mẹ đi làm, con cái đi học, tối đến vẫn quây quần bên mâm cơm, sinh hoạt dưới một mái nhà. Nhưng phía sau vẻ êm đềm ấy, lại có những đứa trẻ đang lặng lẽ đếm từng ngày để rời đi — có thể là đi học xa, làm việc tỉnh khác, hoặc đơn giản chỉ là dọn ra ngoài thuê trọ. Không phải vì ham tự do, cũng chẳng phải vì nổi loạn. Chỉ là… ở lại quá mệt.
Tách biệt trong chính ngôi nhà mình sống
Tâm lý học gọi đó là hiện tượng “tách biệt cảm xúc với gia đình” — khi một người trẻ vẫn sống chung nhà nhưng không còn cảm thấy gắn bó. Họ hiện diện, nhưng như một người ở trọ trong chính ngôi nhà của cha mẹ mình. Không ai đánh mắng, không ai xua đuổi, nhưng cũng không còn sự an toàn hay thân thuộc. Họ sống trong bầu không khí quen thuộc, nhưng tâm lý luôn trực chờ một cuộc rời đi.
Một khảo sát từ Pew Research Center từng cho thấy: 22% người trẻ trưởng thành cảm thấy không thoải mái khi dành quá nhiều thời gian bên gia đình.
Dù nghiên cứu này được thực hiện tại Mỹ, nhưng ở Việt Nam, tình trạng này cũng ngày càng phổ biến. Ngày càng nhiều người trẻ mâu thuẫn với cha mẹ — không phải bằng những cuộc cãi vã, mà bằng sự im lặng. Họ không đối đầu, chỉ chọn thu mình, chịu đựng và chờ thời cơ để rời khỏi mái nhà từng được gọi là “tổ ấm”.
Nên xem: Đừng nắn con theo khuôn, hãy giúp con tự tin để vẽ cuộc đời mình.
Khi sự rời đi không đến từ nổi loạn, mà từ sự mỏi mệt kéo dài
Không phải lúc nào nguyên nhân cũng rõ ràng. Có những đứa trẻ lớn lên trong cảnh bị so sánh, thiên vị. Có những đứa trẻ sống trong vòng kỳ vọng siết chặt: “Bố mẹ nuôi ăn học từng ấy năm đâu phải để con đi làm nghề đó.”
Cũng có những người trẻ, chỉ vì khác biệt tính cách với cha mẹ, mà mỗi bữa cơm là một cuộc chiến ngầm – không lời qua tiếng lại, nhưng đầy căng thẳng và mệt mỏi.
Những trải nghiệm như thế, nếu lặp lại ngày qua ngày, sẽ hình thành trong họ một suy nghĩ dai dẳng:
“Càng rời khỏi đây sớm, càng tốt.”
Họ không ghét cha mẹ. Chỉ là giữa họ không còn sự thân thiết. Thay vì nỗ lực thay đổi bầu không khí gia đình – một điều vốn vượt quá khả năng của một cá nhân – họ chọn cách dễ hơn: ra đi để được sống là chính mình.
Một nghiên cứu năm 2017 của Đại học Harvard về phát triển con người đã chỉ ra rằng:
Mối quan hệ gia đình gần gũi và tích cực là một trong những yếu tố quan trọng nhất quyết định hạnh phúc lâu dài của một người trưởng thành.
Những đứa trẻ lớn lên trong môi trường được kết nối cảm xúc thường muốn duy trì sự gắn bó với gia đình – dù có ở gần hay ở xa.
Ngược lại, nếu lớn lên trong cảm giác bị bỏ rơi về mặt tinh thần, bị phán xét âm thầm, họ thường chọn cách rút lui – hoặc là cắt liên lạc, hoặc chỉ giữ ở mức tối thiểu.
Không phải vì họ vô tâm. Mà vì ở lại đôi khi đau hơn cả chia xa.
Khi “đếm ngày rời đi” trở thành một cơ chế tự vệ
Chờ đủ tuổi để đi học xa.
Chờ có công việc ổn định để thuê trọ.
Chờ lập gia đình để có lý do chính đáng rời khỏi nhà.
Chờ… bất cứ điều gì, miễn là có thể thoát ra khỏi không gian khiến họ cảm thấy nghẹt thở mỗi ngày.
Đó không chỉ là mong muốn được tự lập, mà sâu xa hơn, là một cơ chế tự vệ tâm lý – cụ thể là “flight mode” (chế độ bỏ chạy). Khi một người không thể kiểm soát hay thay đổi môi trường sống xung quanh, tâm trí sẽ kích hoạt xu hướng thoát ly như một cách để bảo toàn sức khỏe tinh thần.
Nhiều người trẻ chia sẻ rằng họ không hề ghét cha mẹ mình. Nhưng mỗi lần nghĩ đến chuyện về nhà dịp Tết, dạ dày họ lại co thắt vì căng thẳng. Họ không muốn cãi vã, không muốn gồng mình lên mỗi ngày để tỏ ra ổn. Vậy nên, khi có đủ điều kiện tài chính và lý do hợp lý, họ rời đi – không phải để xa cách, mà để được thở dễ hơn.
Đó là cách họ bảo vệ mình, trong một môi trường mà sự kết nối từng là điều hiển nhiên, giờ lại trở thành điều không thể.
Khi khoảng cách không chỉ đến từ tuổi tác, mà từ sự thiếu lắng nghe
Vấn đề không chỉ nằm ở người trẻ.
Rất nhiều bậc cha mẹ, khi thấy con muốn ra ở riêng sớm, thường gán cho con những nhãn mác như “bất hiếu”, “ích kỷ”, “ham chơi ham tự do”. Nhưng lại hiếm khi tự hỏi:
Có điều gì trong cách cư xử của mình khiến con không còn muốn ở lại?
Nên xem: 8 cách giao tiếp giúp cha mẹ dễ dàng để con lắng nghe hơn.
Khoảng cách thế hệ, sự khác biệt trong cách biểu đạt cảm xúc, và đặc biệt là thói quen “cha mẹ luôn đúng” đã vô tình khiến nhiều đứa trẻ không thể nói thật lòng mình.
Chúng cảm thấy bị kiểm soát, không được lắng nghe, không được thấu hiểu. Từ đó, cảm giác an toàn cảm xúc dần biến mất – và khoảng cách cũng theo đó mà lớn dần lên.
Một đứa trẻ chọn rời đi sớm không phải lúc nào cũng là vì ích kỷ. Đôi khi, đó chỉ là hệ quả của những năm tháng sống trong một mái nhà nhưng không có kết nối thực sự.
Nếu cha mẹ không muốn con cái “rời đi vì chán ở nhà”, thì điều quan trọng không phải là giữ chân con bằng trách nhiệm hay bổn phận màà là học cách lắng nghe, thấu cảm và đủ dũng cảm để thừa nhận: đôi khi, chính mình cũng có thể sai. Bởi vì tình thân không được duy trì bằng sự ràng buộc – mà bằng sự thấu hiểu và tự nguyện ở lại.
