Chế độ ăn cho người tăng huyết áp thai kỳ thế nào?

1. Tầm quan trọng của chế độ ăn đối với phụ nữ bị tăng huyết áp thai kỳ

Chế độ dinh dưỡng giữ vai trò then chốt trong việc bảo vệ sức khỏe cho mẹ bầu mắc tăng huyết áp, đồng thời ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của thai nhi.

Một chế độ ăn uống khoa học và hợp lý mang lại những lợi ích sau:

• Kiểm soát huyết áp: Giúp duy trì mức huyết áp ổn định, hạn chế nguy cơ biến chứng nguy hiểm như tiền sản giật, bong nhau thai, suy thai hay đột quỵ.

• Cung cấp dưỡng chất cho thai nhi: Đảm bảo thai nhi phát triển toàn diện, giảm nguy cơ sinh non và nhẹ cân.

• Giảm nguy cơ tiểu đường thai kỳ: Vì tăng huyết áp thường đi kèm nguy cơ cao mắc đái tháo đường thai kỳ, chế độ ăn phù hợp sẽ giúp phòng ngừa tình trạng này.

• Nâng cao sức khỏe tổng thể: Giúp mẹ bầu duy trì năng lượng, giảm mệt mỏi và cảm thấy dễ chịu hơn trong suốt thai kỳ.

Mẹ bầu có chế độ dinh dưỡng đầy đủ và hợp lý sẽ mang lại nhiều lợi ích cho thai nhi, cụ thể:

• Hỗ trợ phát triển toàn diện: Cung cấp những dưỡng chất cần thiết cho sự hình thành và phát triển của não bộ, hệ thần kinh, cơ bắp cũng như các cơ quan khác.

• Giảm nguy cơ dị tật bẩm sinh: Một số vi chất trong thực phẩm giúp hạn chế dị tật ống thần kinh, tim mạch và nhiều bất thường bẩm sinh khác.

• Tăng cường sức khỏe sau sinh: Trẻ được nuôi dưỡng tốt từ trong bụng mẹ thường có sức khỏe ổn định hơn, ít ốm vặt và đề kháng tốt hơn sau khi chào đời.

Chính vì vậy, việc xây dựng một chế độ dinh dưỡng khoa học cho phụ nữ mang thai, đặc biệt là người bị tăng huyết áp thai kỳ, có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả và an toàn, mẹ bầu nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng nhằm được tư vấn cụ thể dựa trên tình trạng sức khỏe, cân nặng và thói quen ăn uống của mình.

2. Các dưỡng chất cần thiết cho người bị tăng huyết áp thai kỳ

• Kali
  Kali là vi chất quan trọng giúp kiểm soát huyết áp bằng cách trung hòa tác động của natri trong cơ thể. Ngoài ra, kali còn có lợi cho mạch máu, góp phần điều hòa huyết áp, đồng thời giúp giảm lo âu và căng thẳng. Thực phẩm giàu kali gồm: chuối, khoai lang, rau bina, dưa hấu, quả bơ, đậu trắng, sữa chua…
• Canxi
  Việc bổ sung canxi đầy đủ giúp tăng khả năng hấp thụ, từ đó giảm nguy cơ rối loạn huyết áp khi mang thai. Canxi còn hỗ trợ chức năng tim mạch và hạn chế nguy cơ tiền sản giật. Các nguồn thực phẩm giàu canxi gồm: sữa, chế phẩm từ sữa, sữa chua, phô mai, rau lá xanh đậm, cá mòi…
• Magie
  Tăng huyết áp thường liên quan đến việc đào thải magie qua đường tiểu. Ở những thai kỳ có biến chứng tiền sản giật, sự cân bằng magie bị rối loạn so với thai kỳ bình thường. Việc bổ sung magie mang lại nhiều lợi ích trong kiểm soát huyết áp và cải thiện tình trạng sức khỏe của thai nhi. Magie giúp thư giãn mạch máu, từ đó hạ huyết áp. Thực phẩm giàu magie gồm: hạnh nhân, quả bơ, hạt bí ngô, sô cô la đen…
• Chất xơ
  Chất xơ có tác dụng làm giảm cholesterol và huyết áp, đồng thời tốt cho mạch máu và tim mạch. Nhờ khả năng kiểm soát lưu lượng máu qua động mạch và tĩnh mạch, chất xơ góp phần mang lại thai kỳ khỏe mạnh. Ngoài ra, chất xơ còn hỗ trợ tiêu hóa hiệu quả. Nguồn chất xơ dồi dào gồm: ngũ cốc nguyên hạt, rau củ, trái cây, đậu Hà Lan, đậu lăng…
• Vitamin C
  Thực phẩm giàu vitamin C giúp mẹ bầu tăng sức đề kháng, củng cố thành mạch và cải thiện sức khỏe tổng thể. Những thực phẩm giàu vitamin C nên bổ sung gồm: rau bina, cải thìa, súp lơ trắng, cam, bưởi, đu đủ…
• Protein
• Protein đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành tế bào và mô mới, đồng thời góp phần duy trì hoạt động khỏe mạnh của hệ tim mạch. Những nguồn thực phẩm giàu protein có thể kể đến như: thịt nạc, cá, trứng, đậu phụ và các loại đậu.

3. Thực phẩm nên ăn và nên tránh khi bị tăng huyết áp thai kỳ

Thực phẩm nên ăn

• Chuối
  Chuối là nguồn cung cấp kali dồi dào, một quả chuối trung bình chứa khoảng 420mg kali, tương đương 9% nhu cầu khuyến nghị hằng ngày. Ngoài ra, chuối còn giàu chất xơ và mang đến vị ngọt tự nhiên.
• Sữa chua ít béo/không béo
  Các sản phẩm sữa ít béo cung cấp lượng canxi phong phú, giúp phòng ngừa tăng huyết áp. Đồng thời, kali, protein, vitamin và khoáng chất trong sữa chua cũng rất hữu ích cho mẹ bầu. Một khẩu phần khoảng 340g sữa chua ít béo có thể đáp ứng 30% nhu cầu canxi hằng ngày.
• Rau xanh
  Những loại rau lá xanh như cải xoăn, rau bina, cải rổ, rau diếp… là nguồn giàu kali và magie. Hai khoáng chất này phối hợp với nhau giúp cân bằng và điều chỉnh huyết áp.
• Củ cải đường
  Củ cải đường chứa nhiều oxit nitric, có khả năng làm giãn mạch và hạ huyết áp. Nước ép củ cải đường có thể giảm huyết áp tâm thu từ 4–5 mmHg. Có thể dùng củ cải để nấu súp cùng cà rốt, khoai tây hoặc ép lấy nước (không thêm đường).
• Khoai lang
  Khoai lang giàu kali, magie và chất xơ tốt cho tim mạch, là thực phẩm nên có trong chế độ ăn cho người bị tăng huyết áp. Có thể chế biến đa dạng như nướng, luộc hay hấp.
• Cháo yến mạch
  Ngũ cốc nguyên hạt, đặc biệt là yến mạch, chứa nhiều chất xơ, giúp giảm cholesterol, ổn định cân nặng và hạ nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Ăn ba khẩu phần ngũ cốc nguyên hạt mỗi ngày có thể giảm 15% nguy cơ tim mạch. Một bát yến mạch vào bữa sáng là lựa chọn lý tưởng để khởi đầu ngày mới.
• Cá hồi
  Các loại cá béo như cá hồi, cá thu giàu omega-3 giúp giảm viêm và hỗ trợ hạ huyết áp. Đồng thời, chúng cung cấp vitamin D, giúp hấp thụ canxi, điều hòa huyết áp và hỗ trợ tinh thần.
• Quả bơ
  Bơ là nguồn cung cấp kali, canxi và magie tuyệt vời. Một quả bơ chứa khoảng 975mg kali (tương đương 25% nhu cầu mỗi ngày). Có thể ăn trực tiếp hoặc chế biến thành salad cùng rau củ.
• Hạt diêm mạch (Quinoa)
  Quinoa được xem là “siêu ngũ cốc” với một nửa cốc cung cấp gần 15% nhu cầu magie hằng ngày. Ngoài ra, nó giàu protein và chất xơ, hỗ trợ tiêu hóa, ổn định đường huyết và hạn chế cảm giác thèm ăn.
• Hạt bí ngô
  Hạt bí ngô chưa rang muối chứa nhiều magie và kẽm, có tác dụng hỗ trợ hạ huyết áp. Ngoài ra, dầu hạt bí ngô cũng mang lại lợi ích tương tự.
• Sô cô la đen
  Sô cô la đen giàu flavonol – hợp chất giúp cải thiện chức năng mạch máu và giảm nguy cơ tim mạch.
• Nước dừa
  Nước dừa chứa nhiều kali, có tác dụng hạ huyết áp đồng thời bổ sung nước, giúp mẹ bầu duy trì thể trạng khỏe mạnh.

Thực phẩm nên tránh

Cho dù có tuân thủ chế độ ăn kiêng hay không, một số thực phẩm và thành phần nhất định có thể khiến huyết áp tăng hoặc duy trì ở mức cao. Vì vậy, mẹ bầu cần hạn chế:

Muối/Natri
Natri là tác nhân chính gây tăng huyết áp và bệnh tim mạch do ảnh hưởng đến cân bằng dịch trong máu. Muối ăn chứa khoảng 40% natri, và mẹ bầu chỉ nên dùng tối đa 2.300 mg natri/ngày (tương đương 1 thìa cà phê muối). Natri thường có nhiều trong bánh mì kẹp, thịt nguội, dưa muối, đồ hộp.

Đường
Đường, đặc biệt từ đồ uống có đường, có thể gây tăng cân, làm tăng nguy cơ cao huyết áp và tác động trực tiếp đến huyết áp.

Thực phẩm chế biến sẵn nhiều chất béo bão hòa hoặc chất béo chuyển hóa
Những loại chất béo này không chỉ làm tăng huyết áp mà còn làm tăng cholesterol xấu (LDL). Chúng thường có trong thực phẩm đóng gói, sữa béo, kem, bơ, thịt đỏ, da gà…

Đồ uống có cồn
Rượu bia không chỉ làm huyết áp tăng mà còn chứa nhiều calo và đường, dễ dẫn đến thừa cân, béo phì – yếu tố nguy cơ cho tăng huyết áp.

4. Một số lưu ý với người bị tăng huyết áp thai kỳ

Bổ sung đầy đủ dưỡng chất kết hợp với chế độ ăn khoa học sẽ giúp mẹ bầu bị tăng huyết áp kiểm soát tốt tình trạng sức khỏe, đồng thời bảo vệ cả mẹ và thai nhi.

Phụ nữ mang thai trong trường hợp này nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng thực đơn phù hợp. Nếu cần bổ sung thêm vitamin, khoáng chất ngoài thực phẩm, mẹ bầu chỉ nên dùng theo đúng chỉ định của bác sĩ.

Một số nguyên tắc đơn giản nhưng hữu ích:

• Chia nhỏ bữa ăn thành 5–6 bữa/ngày thay vì chỉ 3 bữa chính.

• Uống đủ nước, tối thiểu 2 lít/ngày.

• Hạn chế đồ ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn và các món ngọt.

• Duy trì vận động nhẹ nhàng hoặc tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày.

Một thai kỳ khỏe mạnh đòi hỏi sự cân bằng giữa dinh dưỡng, lối sống và sự theo dõi y tế. Với sự chăm sóc đúng cách, mẹ bầu hoàn toàn có thể kiểm soát huyết áp và yên tâm đồng hành cùng sự phát triển của bé yêu.

Tham khảo thêm: 7 loại thực phẩm người cao huyết áp cần tránh.