Khi công việc mà chúng ta đang thực hiện không còn mang lại niềm vui và động lực như trước, cảm giác chán nản và mệt mỏi không muốn đi làm có thể bao trùm tâm trí và tinh thần của chúng ta. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc mà còn đặt ra những thách thức lớn về tinh thần và sự hài lòng trong cuộc sống cá nhân.
Trong bối cảnh này, chúng ta cần xem xét và tìm ra những cách để vượt qua tình trạng không muốn đi làm, đồng thời duy trì động lực và hiệu suất làm việc ổn định. Hãy cùng khám phá và tìm hiểu những giải pháp hiệu quả trong việc giữ cho bản thân luôn phấn khởi và tiếp tục phát triển trên con đường nghề nghiệp!
Mỗi sáng, khi Chu Hằng mở mắt, cô luôn đặt ra câu hỏi nội tâm “Liệu có nên xin nghỉ hôm nay không nhỉ?” trước khi rời giường và bước vào nhà tắm. Trong khi mỉm cười trước gương, cô thường tự nhủ nhớ lại những lợi ích của công việc như thu nhập ổn định, bảo hiểm y tế và tiền thưởng hàng năm trước khi bắt đầu một ngày làm việc mới tại công ty viễn thông ở Hà Nội.
Nên xem: Vì sao nhiều người trẻ không thích công việc mình đang làm
Buổi sáng, Hằng có động lực nhưng cuối ngày cô thường mất ngủ vì áp lực công việc và thời gian gia đình và bản thân bị suy giảm. Mặc dù chán nản, cô không dám nghỉ việc vì lo lắng về tài chính gia đình và các kế hoạch học của con cái. Cô tự hỏi liệu cuộc sống của mình chỉ có như vậy đến hết đời không?
Hoàng Vinh là nhân viên công ty truyền thông tại TP HCM, hàng ngày anh phải làm việc từ sớm đến khuya, thậm chí phải nhận cuộc gọi liên tục vào cuối tuần, ngày lễ và cả ban đêm. Thời gian của anh gần như chỉ xoay quanh công việc, không còn chỗ cho những nhu cầu cá nhân khác. Gần đây, anh thường xuyên xảy ra mâu thuẫn với cấp trên. Mỗi khi không đạt KPI, anh phải chịu áp lực và nghe những lời lẽ không mấy tôn trọng.
“Khi xảy ra xung đột mạnh mẽ với sếp, tôi lại nghĩ đến việc nghỉ việc,” Vinh chia sẻ. Tuy nhiên, người đàn ông 40 tuổi này nhận thức rõ ràng rằng, dù cảm thấy chán nản, nhưng mọi thứ khó có thể thay đổi do cơ hội nghề nghiệp thu hẹp do tuổi tác, cộng thêm áp lực về kinh tế gia đình.
Khoảng 8% lao động trên toàn cầu, như Chu Hằng và Hoàng Vinh, theo khảo sát năm 2019 của Aon Hewitt, đang trải qua tình trạng chán nản, mất động lực trong công việc nhưng không dám nghỉ việc. Aon Hewitt sử dụng thuật ngữ “tù nhân” để mô tả những người này, người đã bị mắc kẹt với công việc hiện tại mặc dù có thể tìm được việc khác. Từ đầu năm 2023, các nhà nghiên cứu nhân sự đã cảnh báo về hiện tượng “Presenteeism” – khi nhân viên làm việc mà không thoải mái, đáng lo ngại cho thị trường lao động.
Theo tiến sĩ Đỗ Minh Cương từ Hiệp hội Phát triển Văn hóa Doanh nghiệp Việt Nam, người lao động có nhu cầu được chia thành 5 bậc: Nhu cầu sinh lý (bao gồm mức lương); Nhu cầu an toàn (bao gồm đảm bảo bảo hiểm và môi trường làm việc); Nhu cầu xã hội (bao gồm mối quan hệ); Nhu cầu được tôn trọng; và Nhu cầu thể hiện bản thân. Ông Cương cho rằng, khi những nhu cầu này không được đáp ứng, người lao động dễ phát sinh tâm lý chán nản.
Lý thuyết Tháp nhu cầu của Maslow tập trung vào việc mô tả nhu cầu phát triển của con người qua 5 tầng, từ cơ bản đến cao hơn. Bà Thanh Hương, một chuyên gia nhân sự có kinh nghiệm 17 năm, cho rằng nguyên nhân khiến người lao động khó nghỉ việc mặc dù chán nản cũng liên quan đến tâm lý ngại thay đổi.
Bà Hương lưu ý rằng việc dễ dàng chìm trong sự an toàn có thể tạo ra thái độ lười biếng và mất động lực để thay đổi. Sự quen thuộc và nỗi sợ hãi về những thay đổi có thể khiến họ chấp nhận thực tế dù nhu cầu công việc không được đáp ứng, đồng thời gây căng thẳng tâm lý và ảnh hưởng đến sức khỏe và mối quan hệ gia đình.
Không chỉ ảnh hưởng đến mặt gia đình, sự chán nản không muốn đi làm và mệt mỏi còn tác động tiêu cực đến hiệu suất làm việc. Gần đây, Hằng liên tục xếp cuối bảng xếp hạng nhân viên, ảnh hưởng không chỉ đến bản thân mình mà còn lan rộng đến toàn bộ phòng làm việc. Công ty đang trải qua quá trình tái cơ cấu nhân sự và sáp nhập các bộ phận, và dường như không ai muốn chấp nhận Hằng. “Tôi có thể sẽ được chuyển sang một công việc mới, nhưng với mức lương và thưởng thấp hơn rất nhiều”, Hằng chia sẻ.
Tâm lý căng thẳng cũng đã gây ra nhiều tác động tiêu cực đối với Hoàng Vinh trong một khoảng thời gian dài. Cảm giác tự ti, sự cô đơn trong công việc đã khiến anh thường cảm thấy mất tinh thần và chán nản. Dần mất niềm tin vào bản thân, Vinh không còn đặt nhiều quan tâm vào công việc như trước. Anh chỉ đáp ứng các nhiệm vụ cần thiết mà không có sự nỗ lực hơn thế. Mặc dù những đồng nghiệp khác được thăng chức và tăng lương, Vinh vẫn giữ nguyên vị trí và hiệu suất làm việc của anh dần suy giảm. Trong cuộc tái cấu trúc nhân sự gần đây, tên của Vinh được đưa vào danh sách xem xét, và khả năng tồi tệ nhất là anh sẽ bị sa thải.
Theo bà Thanh Hương, những nhân viên có thái độ làm việc tiêu cực, không có sự đổi mới, chắc chắn sẽ không đảm bảo hiệu suất công việc, ảnh hưởng đến tất cả mọi người trong nhóm. Thái độ này thường lây lan, làm mất tinh thần làm việc và tạo ra không khí buồn chán, dẫn đến sự giảm sút trong hiệu suất làm việc chung. Điều này tạo ra thách thức lớn cho doanh nghiệp, không phải lúc nào cũng có quyết định sa thải hoặc giữ lại là đúng đắn.
Trong tình huống như vậy, người quản lý cần tìm hiểu nguyên nhân cụ thể, lắng nghe những quan ngại của nhân viên như vấn đề về phúc lợi, lương thưởng hoặc cơ hội thăng tiến để đánh giá và đưa ra quyết định. Nếu sau khi giải quyết các vấn đề này mà thái độ làm việc vẫn không thay đổi, cần thông báo về hậu quả nghiêm trọng.
Tiến sĩ Đỗ Minh Cương khuyên, để tâm lý không ảnh hưởng xấu đến công việc, cần thiết lập rõ ràng mục tiêu nghề nghiệp của bản thân. Công việc là một phần quan trọng của cuộc đời, kéo dài ít nhất 30 năm, vì vậy việc cân nhắc giữa công việc, cuộc sống và sự hài lòng là rất quan trọng. Chuyển sang một công ty khác có thể giải tỏa căng thẳng tạm thời, nhưng không giải quyết vấn đề căng thẳng căn bản. Do đó, quan trọng nhất là phải tìm cách khắc phục tình hình, khôi phục lòng nhiệt huyết trong công việc.
Chuyên gia khuyên rằng, khi cảm thấy chán nản, người lao động nên kiềm chế cảm xúc tiêu cực bằng cách nhìn lại những thành tựu và niềm vui công việc đã mang lại, đồng thời thiết lập mục tiêu mới để tạo động lực. Ví dụ, tự thưởng bằng một chuyến du lịch hoặc mua sắm một món đồ đáng giá nếu đạt được KPI hoặc tăng lương.
Bước tiếp theo là trò chuyện trực tiếp với cấp trên hoặc bộ phận liên quan về những cảm xúc không hạnh phúc, thất vọng trong công việc. Việc trung thực về trải nghiệm cá nhân và đưa ra ví dụ cụ thể về những điều không hài lòng sẽ giúp giải quyết tốt nhất tình trạng chán nản. Tiếp theo, nên thảo luận với người quản lý về những gì đang tìm kiếm trên hành trình phát triển nghề nghiệp để tìm động lực mới.
Nếu đã thử hết mọi cách mà không có kết quả, hãy nghỉ việc tìm kiếm cơ hội phát triển mới tại công ty hiện tại hoặc tìm công việc mới phù hợp hơn với giá trị và mục tiêu nghề nghiệp của bản thân, ngay cả khi đòi hỏi phải thay đổi lĩnh vực.
“Không ai tránh được những thời kỳ khó khăn trong sự nghiệp. Thay vì lúng túng về việc nên hay không nên thay đổi công việc, tốt hơn hết là nên tự đặt ra câu hỏi về mục tiêu và hướng đi của bản thân, từ đó đưa ra quyết định khôn ngoan nhất”, đó là lời khuyên của ông Cương.
