Ngày càng nhiều bậc phụ huynh chú trọng đến việc phát triển trí tuệ cảm xúc (EQ) của con cái. Trẻ có thể cư xử tốt và hợp lý ở nhà, trở nên điềm tĩnh và lịch sự. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu đúng về ý nghĩa thực sự của EQ cao ở trẻ. Khi một đứa trẻ cư xử đúng mực, nhiều cha mẹ thường khen “EQ cao”, nhưng thực tế, điều này không phải lúc nào cũng phản ánh đầy đủ bản chất của trí tuệ cảm xúc.
Nhiều đứa trẻ ngoan ngoãn và cư xử biết điều không phải vì chúng có trí thông minh cảm xúc cao, mà là vì trong lòng chúng thiếu vắng tình yêu thương. Những dấu hiệu này thực sự đáng để các bậc phụ huynh suy ngẫm, bởi đôi khi sự im lặng và nghe lời chỉ là biểu hiện của nỗi cô đơn và thiếu thốn tình cảm.
1. Quá quan tâm đến ý kiến người khác
Những đứa trẻ thiếu tình thương thường khao khát sự quan tâm từ cha mẹ, vì vậy chúng thường sử dụng nhiều cách khác nhau, từ lời nói đến hành động, để thu hút sự chú ý. Một trong những đặc điểm dễ nhận thấy là chúng rất phụ thuộc vào lời khen ngợi của cha mẹ. Trong tiềm thức, trẻ sẽ từ bỏ nhu cầu và ý kiến cá nhân, cố gắng hết sức để đáp ứng mong đợi của cha mẹ và quen với việc nhìn vào phản ứng của phụ huynh mỗi khi làm gì.
Trẻ cũng học được cách “đọc mặt người khác” trong giao tiếp. Khi nhận thấy cha mẹ không vui, trẻ sẽ ngừng hành vi của mình cho đến khi thấy họ trở nên hài lòng hơn. Đây là dấu hiệu rõ ràng của sự bất an, khi trẻ sống trong môi trường mà tình cảm và sự chấp nhận từ cha mẹ trở thành yếu tố quyết định mọi hành động của mình.
Tham khảo thêm: 3 dấu hiệu chứng tỏ trẻ thiếu tình thương của mẹ
2. Quá ngoan và hiểu chuyện
Những đứa trẻ bình thường thường có những hành vi nghịch ngợm, hiếu động hay mắc lỗi như một phần tự nhiên trong quá trình phát triển. Tuy nhiên, có những trẻ bỗng dưng rất ngoan, luôn hành động và cư xử hợp lý. Dù phụ huynh có thể cảm thấy hài lòng, nhưng thực tế, chúng ta cần đặt câu hỏi tại sao trẻ lại có những biểu hiện khác thường như vậy.
Đối với trẻ nhỏ, cha mẹ là những người thân thiết và gần gũi nhất. Nếu trẻ không dám bày tỏ tình cảm thật sự, không phải là biểu hiện của sự lanh lợi hay hiểu chuyện, mà là dấu hiệu của sự bất an. Lúc này, cha mẹ cần suy ngẫm lại phương pháp giáo dục và xem xét liệu mình có đang dành đủ thời gian và sự quan tâm để đồng hành cùng con không.
3. Không có yêu cầu
Trong quá trình phát triển, những ham muốn và nhu cầu nội tâm của trẻ sẽ ngày càng gia tăng, kéo theo những đòi hỏi đối với bản thân và cha mẹ. Nếu trẻ không bao giờ chủ động yêu cầu hay bày tỏ mong muốn, điều này có thể là dấu hiệu của một mối quan hệ nhạy cảm giữa cha mẹ và con cái. Trẻ có thể rất khao khát tình yêu thương và sự quan tâm của cha mẹ, nhưng lại cảm thấy không dám bày tỏ hay yêu cầu, vì lo sợ không được đáp ứng hoặc không nhận được sự chú ý cần thiết.
Cha mẹ nên giúp con như thế nào?
- Thể hiện tình yêu thương với trẻ
Khi con còn nhỏ, cha mẹ cần bày tỏ tình yêu thương với con thường xuyên hơn, bằng những hành động như ôm con, động viên, và nói lời yêu thương trực tiếp: “Mẹ yêu con lắm”. Ngay cả khi trẻ mắc lỗi, cha mẹ nên phê bình nhẹ nhàng và giải thích rằng nhắc nhở là vì lợi ích của trẻ. Đừng so sánh con mình với con cái người khác, vì điều này chỉ khiến trẻ cảm thấy thất vọng và tự ti hơn. - Đừng nói với con của bạn: “Bố/Mẹ không yêu con, không muốn thấy con”
Dù có giận dữ đến đâu, cha mẹ cũng không nên nói những lời tổn thương như vậy. Trẻ con còn quá nhỏ để phân biệt giữa sự tức giận và những lời nói vô tình. Những câu nói này có thể khiến trẻ cảm thấy bị bỏ rơi và thực sự tin vào điều đó, làm tổn thương lòng tự trọng và cảm xúc của trẻ. - Khuyến khích trẻ bày tỏ ý kiến của mình
Giao tiếp là cách tuyệt vời để xây dựng mối quan hệ gần gũi và hiểu nhau hơn giữa cha mẹ và con cái. Cha mẹ nên khuyến khích con bày tỏ suy nghĩ, cảm xúc và mong muốn của mình, giúp trẻ cảm thấy mình được lắng nghe và quan tâm.
Tình yêu thương và sự quan tâm của cha mẹ là nền tảng vững chắc giúp trẻ phát triển về cả mặt tinh thần lẫn cảm xúc. Khi cha mẹ thường xuyên thể hiện tình yêu, lắng nghe và khuyến khích trẻ bày tỏ cảm xúc, trẻ sẽ cảm thấy an toàn, tự tin và phát triển một cách toàn diện. Đó không chỉ là cách nuôi dưỡng sự gắn kết gia đình mà còn giúp trẻ học cách xây dựng các mối quan hệ lành mạnh trong tương lai.
