Trước đây, móng giò lợn thường được dân gian sử dụng để điều trị chứng ít sữa sau sinh. Tuy nhiên, ngày nay nhiều trường hợp sử dụng móng giò không mang lại hiệu quả, thậm chí còn làm tình trạng ít sữa trở nên nghiêm trọng hơn. Nguyên nhân của tình trạng này là gì và liệu có cách khắc phục hay không?
1/ ít sữa theo quan điểm Đông y
– Nguyên nhân gây ít sữa theo Đông y
Sau khi sinh, nhiều phụ nữ gặp phải tình trạng lượng sữa rất ít hoặc không có, điều này ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của trẻ nhỏ. Trong Đông y, chứng này có nhiều tên gọi như “nhũ chấp bất hành” (sữa không thông) hoặc “thiểu nhũ” (thiếu sữa). Tình trạng này không chỉ xảy ra ngay sau sinh mà có thể kéo dài trong suốt thời kỳ cho con bú.
Theo Đông y, ít sữa có nhiều nguyên nhân. Một số phụ nữ bẩm sinh không thể tạo sữa, hoặc trong quá trình cho con bú lại mang thai lần nữa – những trường hợp này không được xem là chứng “nhũ chấp bất hành” trong Đông y. Ngoài ra, có ba nguyên nhân chính thường dẫn đến tình trạng ít sữa.
Tham khảo thêm: Bà đẻ kiêng ăn gì để không bị mất sữa sau sinh?
– Sữa không thông do khí huyết hư nhược
Biểu hiện của chứng này sau sinh bao gồm tình trạng sữa không thông hoặc rất ít, ngực không có cảm giác căng tức; da mặt nhợt nhạt, khô; ăn uống kém, phân lỏng, cảm giác sợ lạnh, mệt mỏi; chóng mặt, ù tai, hồi hộp, hơi thở ngắn, đau lưng, chân yếu, hoặc tiểu nhiều lần và táo bón.
Phụ nữ sau sinh thường có tỳ vị suy yếu, nguồn khí huyết không đủ, dẫn đến việc giảm tiết sữa. Hoặc, do mất máu quá nhiều khi sinh, khí cũng bị hao hụt cùng với huyết, làm ảnh hưởng đến quá trình hình thành sữa, gây ra tình trạng thiếu sữa.
Ngoài ra, có những trường hợp khí huyết và tân dịch suy kiệt, cơ thể gầy yếu, dinh dưỡng âm khô cạn, dẫn đến không có sữa. Trong tình huống này, cần bồi bổ cho người phụ nữ để khí huyết đầy đủ, từ đó sữa mới có thể được sản sinh.
– Sữa không thông do can uất khí trệ.
Biểu hiện của chứng này là sau sinh, sữa đột ngột không thông, ngực căng tức và đau nhẹ; tinh thần trở nên trầm cảm, khó chịu, vùng hông đau nhức, bụng đầy hơi, chán ăn.
Chứng can uất khí trệ, khiến sữa không thông thường xảy ra do sau sinh người phụ nữ bị trầm cảm, can không điều hòa, khí cơ không lưu thông, dẫn đến mạch sữa bị ứ trệ.
Sách “Nho môn sự thân mục” đề cập về việc sữa không xuống: “Có khi do khóc, buồn, tức giận, uất kết, khí bị tắc nghẽn dẫn đến mạch sữa không thông”. Trong trường hợp này, phương pháp điều trị nên áp dụng là sơ can lý khí để thông nhũ, giúp khí cơ được lưu thông và sữa được tiết ra bình thường.
– Sữa không thông do huyết mạch ứ trệ
Biểu hiện của chứng này là sau sinh, sữa không thông hoặc hoàn toàn không có, ngực cứng đau và không muốn bị chạm vào; cảm giác tức ngực, ợ hơi, có thể kèm theo đau bụng dưới, sản dịch ít, màu sẫm và có cục; da mặt hơi tím tái.
Chứng huyết mạch ứ trệ khiến sữa không thông thường xảy ra do khí huyết sau sinh bị ứ tắc, kinh lạc không lưu thông, làm cản trở quá trình hình thành sữa, dẫn đến thiếu sữa. Để điều trị, cần xác định nguyên nhân gây ứ trệ huyết mạch và áp dụng phương pháp hoạt huyết hóa ứ để thông nhũ.
Tham khảo thêm: Phụ nữ bị tắc tia sữa nên ăn gì, kiêng gì, cách phòng tránh tắc tia sữa
– Tác dụng của móng giò lợn:
Móng giò lợn trong Đông y gọi là “trư đề”. Theo các tài liệu Đông y, “trư đề thang” gồm móng giò lợn và mộc thông là bài thuốc kinh điển để điều trị chứng ít sữa sau sinh.
Theo Đông y, “trư đề” có vị ngọt, mặn, tính bình, có tác dụng ích khí huyết, bổ hư nhược, nhuận da và thúc đẩy sự tiết sữa. Vì vậy, móng giò lợn rất thích hợp cho những trường hợp ít sữa do khí huyết hư nhược.
Tại sao dùng móng giò vẫn ít sữa?
Trước đây, khi đời sống còn khó khăn, nhiều phụ nữ sau sinh không được cung cấp đủ dinh dưỡng, dẫn đến tình trạng khí huyết hư nhược, gây ít sữa. Trong trường hợp này, móng giò lợn được coi là một món ăn và bài thuốc dân gian hiệu quả để khắc phục.
Tuy nhiên, ngày nay, với sự thay đổi trong điều kiện sống, nguyên nhân gây ít sữa do khí huyết hư nhược đã trở nên hiếm hơn. Thay vào đó, nhiều phụ nữ sau sinh ít sữa do các nguyên nhân như can khí uất trệ và huyết mạch ứ trệ.
Với những nguyên nhân này, cần có phương pháp điều trị đúng đắn, phù hợp với từng nguyên nhân. Việc sử dụng móng giò lợn sẽ không giải quyết được vấn đề cốt lõi, do đó hiệu quả của nó cũng giảm đi.
Không chỉ vậy, do thói quen ăn uống không lành mạnh, nhiều người thường ăn quá nhiều đồ chiên xào, dầu mỡ, dẫn đến tình trạng dư thừa chất. Phụ nữ sau sinh nếu đã có sẵn dư chất trong cơ thể, việc sử dụng thêm móng giò lợn – một thực phẩm giàu chất béo – sẽ khiến cơ thể không chuyển hóa được hết, dẫn đến tích tụ đàm.
Theo Đông y, đàm là một sản phẩm bệnh lý và cũng là nguyên nhân gây ứ trệ huyết mạch, cản trở quá trình tiết sữa. Do đó, nhiều phụ nữ ngày nay sau khi dùng móng giò lợn không những không cải thiện được tình trạng ít sữa mà còn làm cho tình trạng này trầm trọng hơn.
Tham khảo thêm: Mẹ không đủ sữa: Con có bị thiếu chất và kháng thể quan trọng không.
Vì vậy, đối với phụ nữ sau sinh ít sữa, cần xác định đúng nguyên nhân để điều trị. Không thể sử dụng móng giò lợn một cách tuỳ tiện. Với những trường hợp ít sữa do can khí uất trệ, giữ tinh thần thoải mái, tránh suy nghĩ tiêu cực, căng thẳng và cáu giận là phương pháp hiệu quả nhất. Còn đối với những người ít sữa do huyết mạch ứ trệ do dư chất, cần có một chế độ ăn uống điều độ, thanh đạm để cải thiện tình trạng này.
