Có những thời điểm quan trọng trong quá trình phát triển của trẻ mà cha mẹ nên tận dụng để giúp trẻ phát triển trí thông minh hơn.
Mặc dù trí thông minh có phần liên quan đến yếu tố di truyền, nhưng sự nuôi dưỡng của cha mẹ cũng đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Nghiên cứu từ Đại học Harvard cho thấy não bộ trẻ em trải qua ba giai đoạn phát triển “vàng”. Để hỗ trợ sự phát triển trí não của con, cha mẹ nên chú ý điều gì trong những giai đoạn này?
Tham khảo thêm: Con cái thừa hưởng trí thông minh từ bố hay mẹ?
Đừng nghĩ rằng khi mới sinh, em bé chỉ đơn thuần ngủ và bú sữa; thực tế là bé đã có khả năng nhận thức và não bộ đang phát triển nhanh chóng. Theo Richard Weissbourd, nhà khoa học hành vi trẻ em tại Đại học Harvard, não bộ của bé có ba giai đoạn phát triển “vàng”, và giai đoạn đầu tiên đã bắt đầu từ khi bé mới sinh.
-Giai đoạn 1: 0-3 tuổi
Nói cách khác, số lượng kết nối giữa các tế bào thần kinh càng nhiều, trẻ sẽ càng thông minh. Não bộ của trẻ sơ sinh nặng khoảng 390 gram và các tế bào thần kinh trong não bắt đầu phát triển từ thời điểm này. Trong vòng một năm, nhiều chức năng của não như ngôn ngữ, thính giác, thị giác và nhận thức có thể phát triển nhanh chóng và đạt đến mức cao nhất.
Đến tuổi 3, trọng lượng não có thể tăng lên đến 1.000 gram, và quá trình phát triển của não bộ đã hoàn thành khoảng 85%. Nếu cha mẹ biết cách tận dụng giai đoạn từ 0 đến 3 tuổi để hỗ trợ sự phát triển trí não, điều này sẽ có tác động rất lớn đến sự phát triển của não bộ trẻ.
Lời khuyên của chuyên gia dành cho cha mẹ (0-3 tuổi)
Trong giai đoạn này, não bộ của trẻ chủ yếu thực hiện ba chức năng: tiếp thu thông tin mới, lặp lại việc học và ghi nhớ vào trí nhớ. Đặc biệt, trí nhớ của trẻ rất xuất sắc, gấp ba lần so với người lớn, và khả năng bắt chước của trẻ cũng rất ấn tượng.
Do đó, các chuyên gia khuyến nghị rằng người lớn nên luôn chú ý đến lời nói và hành động của mình, đồng thời nhanh chóng sửa chữa những hành vi sai của trẻ. Bên cạnh đó, hãy khuyến khích trẻ khám phá thế giới một cách chủ động và dũng cảm để phát triển tính độc lập.
Tham khảo thêm: 10 tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh là gì, cha mẹ vượt qua thế nào?
-Giai đoạn 2: 5-7 tuổi
Từ 5 đến 7 tuổi, tính cách của trẻ bắt đầu trở nên rõ ràng hơn, và sự phát triển của não bộ bước vào giai đoạn tương tác nhiều hơn với môi trường. Điều này có nghĩa là các khớp thần kinh thường xuyên được sử dụng sẽ phát triển mạnh mẽ hơn, trong khi các khớp thần kinh ít được sử dụng sẽ bị thoái hóa hoặc thậm chí bị đứt gãy.
Để ngăn chặn hiện tượng này, cha mẹ có thể kích thích trẻ bằng các hoạt động thị giác, xúc giác và vận động đa dạng. Đồng thời, việc rèn luyện khả năng tư duy của trẻ sẽ giúp các khớp thần kinh phát triển mạnh mẽ hơn, tạo ra nhiều kết nối thần kinh, từ đó nâng cao trí thông minh của trẻ.
Lời khuyên của chuyên gia dành cho cha mẹ 2 (5-7 tuổi)
Cha mẹ có thể đưa trẻ ra ngoài nhiều hơn để khám phá như công viên, sở thú hoặc tham gia các hoạt động như hòa nhạc và kịch thiếu nhi. Điều này giúp trẻ làm quen với những điều mới, học cách giao tiếp và tương tác thông qua tiếp xúc với người khác.
Ngoài ra, trẻ ở độ tuổi này thường thích xếp hình. Cha mẹ có thể cùng trẻ chơi xếp hình hoặc các trò chơi phát triển tư duy khác để rèn luyện khả năng tư duy và giải quyết vấn đề của trẻ.
Cần lưu ý rằng, dù trẻ 5-7 tuổi học rất nhanh, nhưng khả năng phân biệt đúng sai của trẻ vẫn còn hạn chế. Vì vậy, cha mẹ nên sửa lỗi của con một cách hợp lý, tránh la mắng hoặc trách mắng để không ảnh hưởng đến sự phát triển tâm lý của trẻ.
-Giai đoạn 3: 8-10 tuổi
Giáo sư Weissbourd cho biết rằng thị giác, thính giác, ngôn ngữ và nhận thức của trẻ sẽ ngừng phát triển sau tuổi 12. Do đó, cha mẹ cần tận dụng thời gian từ 8 đến 10 tuổi để nâng cao trí tuệ của trẻ.
Tuy nhiên, ở giai đoạn này, trẻ thường trở nên ít tò mò về thế giới xung quanh hơn, cảm thấy việc học tập nhàm chán và có thể trở nên nổi loạn và cứng đầu, không muốn tuân theo mệnh lệnh hoặc yêu cầu của cha mẹ.
Ngoài ra, từ 8 đến 10 tuổi là thời điểm quan trọng trong việc hình thành tính cách của trẻ. Do đó, việc phát triển não bộ và hình thành tính cách đều cần sự chăm sóc và quan tâm đặc biệt từ cha mẹ.
Lời khuyên của chuyên gia
Mặc dù trẻ có thể ít hứng thú với việc học trong giai đoạn này, cha mẹ vẫn không nên xem nhẹ tầm quan trọng của nó. Hãy cố gắng giúp trẻ đạt được sự cân bằng giữa học tập và vui chơi, đồng thời tránh can thiệp hoặc kiểm soát quá mức. Bằng cách này, trẻ sẽ dễ dàng chấp nhận việc học và tiếp thu kiến thức mới một cách liên tục.
Đặc biệt, trong giai đoạn này, trẻ rất khao khát được thể hiện bản thân và mong muốn được lắng nghe. Vì vậy, cha mẹ cần dành nhiều thời gian để gần gũi và tương tác với trẻ. Mối quan hệ cha mẹ – con cái tốt đẹp và gắn bó sẽ hỗ trợ rất nhiều cho việc học tập và nâng cao trí tuệ của trẻ.
Tham khảo thêm: 8 hoạt động sau giờ học giúp con thư giãn thông minh hơn
Việc nắm bắt và tận dụng ba giai đoạn phát triển trí thông minh của trẻ—từ sơ sinh đến 3 tuổi, từ 5 đến 7 tuổi, và từ 8 đến 10 tuổi—là vô cùng quan trọng để hỗ trợ sự phát triển toàn diện của trẻ. Trong mỗi giai đoạn, cha mẹ cần chú trọng đến việc cung cấp kích thích phù hợp, duy trì sự cân bằng giữa học tập và vui chơi, và xây dựng mối quan hệ gắn bó với trẻ. Bằng cách này, cha mẹ không chỉ giúp trẻ phát triển trí tuệ mà còn hình thành tính cách vững vàng, từ đó tạo nền tảng vững chắc cho sự trưởng thành và thành công trong tương lai của trẻ.
Thiên Di
